Ιγνάτης Ψάνης
Ο Πολιχνίτος είναι από τα λίγα χωριά του νησιού που δεν είχαν την κλασική τους πλατεία, υψηλά υπεριονόβια δέντρα με τα γνωστά μαγαζιά γύρω γύρω, κυρίως καφενεία, όπως η Βρισά, η Άντισσα κλπ. Τον λόγο μάς τον εξηγεί, με τα δικά του δεδομένα, ο Τάσος Μακρής σε ένα άρθρο του, πριν χρόνια, στην εφημερίδα του χωριού μας. Γράφει ο Τάσος: ” …
[…0 Για τους άλλους Μυτιληνιούς, οι Πολιχνιάτες ήταν τα «καμμένα ζνίχια», με τη σημασία πως το σβέρκο τους ήταν ηλιοκαμμένο από τον ήλιο, που τους έδερνε στις ατέλειωτες ώρες της δουλειάς. Δεν ήθελαν να κάθονται κάτω από την σκιά των δέντρων. Με τόση δουλειά δεν είχαν τον καιρό, αλλά ούτε και ήθελαν να γίνουν καταναλωτικοί, να ξοδέψουν το μόχθο τους. Γι’ αυτό έγιναν και «τραχανομπιζνέρις», παίρνοντας στην τσέπη (σακκούλα=μπιζνιέρα) τους μια χάχλα, για να πιούν το ρακί τους όταν πήγαιναν στον καφενέ, για να τους έρθει φθηνότερα. Παίρνοντας αυτές τις απαντήσεις από τα έργα των προγόνων μας, καταλήγω με τη δική μου λογική, στο συμπέρασμα πως η ευρύχωρη πλατεία, με πλάτανο στη μέση, δεν ήταν ποτέ ανάγκη στους προγόνους μας. Δεν είχε πολλούς να κάθονται και να απολαμβάνουν τη σκιά κάτω από τον πλάτανο. Από παιδιά μέχρι τους γέρους δούλευαν από το χάραμα μέχρι τη δύση. Ύστερα, το βράδυ, λίγη ώρα πριν την κατάκλιση, ο καφενές της γειτονιάς παρείχε καταφύγιο για ξεκούραση και κοινωνικές επαφές. Το τρίστρατο με τους καφενέδες του, που μένουν σήμερα κλειστοί και παραπονεμένοι, ήταν αρκετό για τους νοικοκύρηδες και προύχοντες δημογέροντες, που έπαιρναν όλες τις αποφάσεις, προπαντός για τη ρυμοτομία του χωριού.”
Με την πάροδο των χρόνων και με τη σταδιακή εγκατάλειψη και της ελαιοπαραγωγής λόγω της χαμηλής τιμής του λαδιού αλλά κυρίως λόγω της εσωτερικής μετανάστευσης (άμεσα συνδέονται αυτά τα δυο), οι “μηχανές”, τα ελαιοτριβεία δηλαδή, σιγά-σιγά αχρηστεύτηκαν, αφού δεν εξυπηρετούσαν το σκοπό πια για τον οποίο δημιουργήθηκαν. Γκρεμίστηκαν τα αμπάρια(μικροί χώροι περιορισμένης χρονικής αποθήκευσης για τις ελιές) του ελαιοτριβείου της Εκκλησιάς και έτσι δημιουργήθηκε επιτέλους ένας χώρος κάποιων διαστάσεων, ο οποίος χρησιμοποιήθηκε αφενός ως Ηρώον, με τη μεταφορά του από τον λόφο του Καρδώνα, και αφετέρου ως χώρος παιδικής χαράς, με τη μεταφορά της από τον χώρο του σημερινού σταθμού των ΚΤΕΛ. Περιφράχτηκε και λειτουργούσε έτσι εδώ και κάποιες δεκαετίες. Όλα αυτά έγιναν, αν θυμόμαστε καλά, από τη δεκαετία του ’80 και μετά, επί δημαρχίας Βαγγέλη Παλαιολόγου, Στρατή Γιανέλλη και Γιάννη Συκά.
Ο χώρος, λοιπόν, αυτός ανακαινίστηκε από τη δημοτική αρχή με τρόπο που συνολικά η εικόνα του, πράγματι, προκαλεί μία ευχάριστη εντύπωση. Υπήρξε η ανάγκη να συμπληρωθούν τα ονόματα των ανθρώπων που θυσίαζαν τη ζωή τους στους Βαλκανικούς και στον Μεγάλο Πόλεμο, με διπλές πλάκες εκατέρωθεν του αγάλματος.
Και ομολογουμένως το να αισθάνεται όμορφα ένας άνθρωπος, μπαίνοντας στο χωριό, αντικρίζοντας ένα νοικοκυρεμένο και καλαίσθητο περιβάλλον, σε συνδυασμό και με το Πολύκεντρο, εννοείται ότι λειτουργεί προσθετικά.
Για να ολοκληρωθεί, όμως, η λειτουργικότητα και η σκοπιμότητα της όλης προσπάθειας, είναι, ανάγκη πάσα, επιτέλους να κατασκευαστεί και ο περιφερειακός δρόμος. Να γλιτώσει ο χώρος και το χωριό από όλα τα συγκοινωνιακά και κυκλοφοριακά προβλήματα οχημάτων και ανθρώπων. Κυρίως τους θερινούς μήνες, η κατάσταση γίνεται ανυπόφορη και καμιά φορά επικίνδυνη λόγω της παιδικής χαράς. Ξεκίνησαν επί Γιάννη Συκά κάποιες προσπάθειες για την επίλυση αυτού του προβλήματος, που δυστυχώς για διάφορους λόγους δεν ολοκληρώθηκαν.
Δεν είναι μεγάλη η απόσταση, κε Δήμαρχε, για να ενωθούν ο δρόμος από τον Ξηρόκαμπο με τον δρόμο προς τη Βρισά.
Σε πόσα χωριά του νησιού πρέπει να περάσει κανείς μέσα από ένα χωριό, για να μεταβεί σε ένα άλλο χωριό;
