Μελέτη ύδρευσης του Καθηγητή Γεωλογίας κ. Γεωργίου Κατσικάτσου

Πρόκειται για την τελευταία επικαιροποιημένη μελέτη του κ. Γιώργου Κατσικάτσου. Εμείς έχουμε χρέος και καθήκον να την επικοινωνήσουμε άλλη μια φορά προς γνώσιν. Όταν πριν από δυο χρόνια επικοινωνήσαμε με την ΔΕΥΑΛ για να ρωτήσουμε τι πρόκειται να γίνει με το πρόβλημα του Πολιχνίτου, μάς είπαν πως συγκεντρώνουν ό,τι βρίσκεται σχετικό και θα καθορίσουν την πορεία τους…
Συνοπτικά η μελέτη προβλέπει τη συγκέντρωση επαρκούς ποσότητας νερού από τρεις υδρολογικές λεκάνες (Στενοκλείδι, Μικρή Λίμνη, Δαμάνδρι) και την κατασκευή 2 φραγμάτων, ενός μικρότερου (προσωρινής αποθήκευσης) των δύο λεκανών Στενοκλειδίου και Μικρής Λίμνης και ενός μεγαλύτερου (το φράγμα Κουρούπης) που θα είναι και ο τελικός αποταμιευτήρας, αποδέκτης των νερών.

ΟΙ ΤΡΕΙΣ ΥΔΡΟΛΟΓΙΚΕΣ ΛΕΚΑΝΕΣ

1) ΥΔΡΟΛΟΓΙΚΗ ΛΕΚΑΝΗ ΔΑΜΑΝΔΡΙ
Ηέκταση της εν λόγου λεκάνης είναι 3.060.000 μ2 και ο ετήσιος όγκος νερού θα είναι 459.000 μ3. Το νερό αυτό προτείνεται να συγκρατηθεί – αποθηκευτεί σε φράγμα που θα κατασκευαστεί στην κοίτη του χειμάρρου Κουρούπης. Στο φράγμα αυτό προβλέπεται, ανάλογα με την ποσότητα κατανάλωσης του νερού για τις υδρευτικές και αρδευτικές ανάγκες της ευρείας περιοχής Πολιχνίτου, να “φτάνει” και το νερό της απορροής των υδρολογικών λεκανών Μικρής Λίμνης και Στενοκλείδι (βλ. παρακάτω).

2) ΥΔΡΟΛΟΓΙΚΗ ΛΕΚΑΝΗ ΣΤΕΝΟΚΛΕΙΔΙ

Πρόκειται για μία μεγάλη λεκάνη, από την οποία απορρέει μεγάλος όγκος νερού. Βρίσκεται μεταξύ των περιοχών Μικρής και Μεγάλης Λίμνης και η έκταση της φτάνει 5.600.000 μ2. Οι υδρολογικές συνθήκες της λεκάνης αυτής είναι πολύ ευνοϊκές, επειδή η περιοχή συνίσταται από πετρώματα σχεδόν υδατοστεγή και κατά συνέπεια η κατείσδυση του νερού σε αυτά είναι πολύ μικρή.
Επίσης ένας άλλος ευνοϊκός παράγοντας της λεκάνης αυτής είναι ότι η περιοχή της έχει αρκετά μεγάλα υψόμετρα (300μ. έως 550 μ.) και αυτό έχει ως αποτέλεσμα τις αυξημένες βροχοπτώσεις στην επιφάνειά της. Η μέση ετήσια απορροή από τη λεκάνη αυτή θα είναι: 1.008.000 μ3.
Η μεταφορά του νερού αυτού προς την περιοχή Πολιχνίτου παρουσιάζει ορισμένες δυσκολίες λόγω της παρεμβολής μεταξύ της περιοχής Στενοκλειδίου και Πολιχνίτου της ποταμοκοιλάδας Λαγκάδας.
Η αντιμετώπιση των παραπάνω δυσκολιών με τη νέα πρόταση μου, νομίζω ότι, δίνει ριζική λύση στο παραπάνω πρόβλημα. Αυτή περιλαμβάνει την κατασκευή ενός μικρού, σχετικά, φράγματος στην κοίτη του χειμάρρου της Λαγκάδας, στο οποίο θα φτάνει το νερό της επιφανειακής απορροής της λεκάνης “Στενοκλείδι” με φυσική ροή. Στο φράγμα αυτό θα φτάνει και το νερό της υδρολογικής λεκάνης της Μικρής Λίμνης (βλ. παρακάτω). Στη συνέχεια, το νερό του φράγματος αυτού, με μικρή ανύψωση – άντληση του (50μ περίπου), θα φτάνει σε κλειστό αγωγό και θα ρέει με φυσική ροή προς την περιοχή της υδρολογικής λεκάνης “Δαμάνδρι” για να συγκρατηθεί – αποθηκευτεί στο εκεί προτεινόμενο να κατασκευαστεί φράγμα “Κουρούπης”.

3) Η ΥΔΡΟΛΟΓΙΚΗ ΛΕΚΑΝΗ ΜΙΚΡΗΣ ΛΙΜΝΗΣ

Η υδρολογική λεκάνη Μικρής Λίμνης βρίσκεται στην περιοχή της Μικρής Λίμνης και η επιφανειακή αποστράγγιση της μαζί με την αποστράγγιση της υδρολογικής λεκάνης
“Στενοκλείδι”, αποτελούν τον Άνω ρου του χειμάρρου της Λαγκάδας. Η έκταση της λεκάνης αυτής φτάνει στα 2.020.000 μ2 και η ετήσια απορροή νερού θα είναι 330.000 μ3.
Για την ολοκληρωτική, όμως, λήψη της απορροής της υδρολογικής λεκάνης της Μικρής Λίμνης θα χρειαστεί να διανοιγεί ένα όρυγμα μεταξύ του νότιου άκρου της Μικρής Λίμνης και της κοίτης του χειμάρρου της Λαγκάδας, μήκους 300μ. περίπου και μέσου βάθους 4 μ., έτσι ώστε το υπερχειλίζον νερό της λίμνης και το νερό των γύρω από αυτήν περιοχών, που σήμερα ρέει προς Βορράν, προς τον κόλπο Καλλονής, αχρησιμοποίητο, να ρέει με το προτεινόμενο όρυγμα προς το φράγμα προσωρινής αποθήκευσης. Συγκεντρωτικά στοιχεία των τριών υδρολογικών λεκανών
ΙΙΙ. Τα προτεινόμενα να κατασκευαστούν φράγματα και η μεταφορά του νερού

1. Το φράγμα προσωρινής αποθήκευσης
Ηκατασκευή του φράγματος αυτού προτείνεται να γίνει στην κοίτη του χειμάρρου Λαγκάδα, στη θέση που βρίσκεται περί τα 100 μέτρα κατάντη της συμβολής του χειμάρρου “Στενοκλείδι” και του χειμάρρου Λαγκάδα, όπου υπάρχει κατάλληλο στένωμα του χειμάρρου και υγιή πετρώματα, κατάλληλα για την αγκύλωση του φράγματος αυτού. Το μήκος του εν λόγω φράγματος θα φτάνει τα 140 μέτρα και το μέγιστο ύψος του τα 19,5 μ. Το υψόμετρο της προτεινόμενης θέσης κατασκευής του είναι 180 μέτρα και κατά συνέπεια το υψόμετρο της στέψης του θα είναι στα 199,5 μ., ενώ το υψόμετρο της μέγιστης δυνατής επιφάνειας του νερού, που θα αποθηκεύει, θα είναι 198 μ.
Η κατασκευή του φράγματος από πλευράς υλικών θα είναι σχετικά εύκολη και τούτο διότι τα υλικά που χρειάζονται για την κατασκευή του βρίσκονται σε μικρή απόσταση από αυτό.
2. Η μεταφορά του νερού του φράγματος προσωρινής αποθήκευσης προς την περιοχή Πολιχνίτου.
Η μεταφορά του νερού του φράγματος προσωρινής αποθήκευσης, το οποίο όπως έχουμε αναφέρει νωρίτερα, θα δέχεται την επιφανειακή απορροή των υδρολογικών λεκανών Μικρής Λίμνης και “Στενοκλείδι”, προβλέπεται να γίνεται με κλειστό αγωγό μεγάλης διαμέτρου. Ο αγωγός αυτός θα ξεκινά από το υψόμετρο 248 μ. της περιοχής του φράγματος και το νερό σε αυτόν, με φυσική ροή, θα ρέει προς την περιοχή Πολιχνίτου. Για να γίνει όμως, αυτό, επειδή η μέγιστη στάθμη του νερού στον ταμιευτήρα του φράγματος είναι στα 198 μ., απαιτείται μία ανύψωση – άντληση του νερού κατά 50 μ.
3. Το φράγμα “Κουρούπης”
Για την αποθήκευση του μεγάλου όγκου νερού της απορροής των υδρολογικών λεκανών
“Δαμάνδρι”, Μικρής Λίμνης και “Στενοκλείδι”, η οποία, όπως έχουμε αναφέρει νωρίτερα,
φτάνει τα 1.800.000 μ3, καθώς επίσης, για την εύκολη χρησιμοποίηση του νερού αυτού
για τις υδρευτικές και αρδευτικές ανάγκες της περιοχής Πολιχνίτου, προτείνω την κατα
σκευή ενός φράγματος, το οποίο έχω ονομάσει φράγμα “Κουρούπης”.
Συγκεντρωτικά στοιχεία των προτεινόμενων δύο φραγμάτων

Όπως φαίνεται στον παραπάνω πίνακα 4, η συνολική χωρητικότητα των ταμιευτήρων των προτεινόμενων δύο φραγμάτων είναι (στρογγυλοποιημένη) 1.630.000 μ3, είναι δηλαδή περίπου ίση με την ποσότητα του επιφανειακού νερού που μπορούν να δώσουν, κατά μέσο όρο, ετησίως, οι τρεις υδρολογικές λεκάνες, η οποία όπως έχει αναλυθεί νωρίτερα, ανέρχεται σε 1.800.000 μ3 περίπου, και τούτο διότι ένα μέρος της ποσότητας αυτής θα εξατμιστεί από την επιφάνεια των ταμιευτήρων των δύο φραγμάτων.
Η ΣΠΟΝΔΥΛΩΤΗ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΤΩΝ ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΩΝ ΕΡΓΩΝ
Επειδή πολλές φορές ματαιώνεται η κατασκευή αναπτυξιακών έργων με τη δικαιολογία ότι δεν υπάρχουν χρήματα για την κατασκευή τους και κάτι τέτοιο θα μπορούσε να συμβεί και για τα προτεινόμενα έργα με την παρούσα μελέτη, προτείνω ως τρόπο κατασκευής τους τη σπονδυλωτή εκτέλεση τους, δηλαδή την τμηματική τους κατασκευή, ανάλογα με τις υπάρχουσες δυνατότητες, αλλά πάντοτε η εκτέλεση του ενός τμήματος να αποτελεί συνέχεια του προηγούμενου. Συγκεκριμένα, προτείνω την παρακάτω σειρά εκτέλεσης των έργων, η οποία περιλαμβάνει τέσσερις φάσεις:
Στην πρώτη φάση θα κατασκευαστεί ένα μικρό φράγμα, το οποίο έχουμε ονομάσει “Κου
ρούπης” στην κοίτη του χειμάρρου Κουρούπης, ύψους 20 μ. περίπου, το οποίο θα δέχεται το νερό της απορροής της υδρολογικής λεκάνης “Δαμάνδρι”, η οποία όπως έχουμε υπολογίσει, φτάνει τα 460.000 μ3. Με το νερό αυτό θα ποτίζονται οι καλλιέργειες των υπαρχόντων θερμοκηπίων του Ξηρόκαμπου και θα αρχίσει η δημιουργία νέων θερμοκηπίων. Επίσης, με το νερό αυτό θα αρχίσει η άρδευση ενός μέρους της πεδινής περιοχής του Ξηρόκαμπου.
Πρόβλεψη πρέπει να υπάρχει στη φάση αυτή η κατασκευή φράγματος που θα κατασκευαστεί να είναι τέτοια ώστε αυτό να είναι δυνατόν, αργότερα, να γίνει υψηλότερο.
Στη δεύτερη φάση θα πρέπει να περιληφθούν α) η κατασκευή του μικρού φράγματος προσωρινής αποθήκευσης στην κοίτη του χειμάρρου Λαγκάδα β) η εγκατάσταση του
αντλιοστασίου για την ανύψωση – άντληση του νερού που θα φτάνει στο φράγμα αυτό
από τις υδρολογικές λεκάνες Μικρής Λίμνης και Στενοκλείδι και γ) η τοποθέτηση του
αγωγού που θα μεταφέρει το νερό των δύο λεκανών στην περιοχή της υδρολογικής λεκάνης “Δαμάνδρι” και στη συνέχεια στο φράγμα “Κουρούπης”.
Στη φάση αυτή προβλέπεται να αρδεύεται ολόκληρη η πεδινή περιοχή του Ξηρόκαμπου
και τούτο θα επιτυγχάνεται με τη μεταφορά ενός μέρους μόνο της ποσότητας νερού που
δίνουν οι υδρολογικές λεκάνες Μικρής Λίμνης και “Στενοκλείδι”.
ΤΑ ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΑ ΝΑ ΚΑΤΑΣΚΕΥΑΣΤΟΥΝ ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΑ ΕΡΓΑ
Το προς διάθεση νερό θα είναι ετησίως 1.700.000 μ3 περίπου και με την ποσότητα αυτή είναι βέβαιο ότι μπορεί να πραγματοποιηθούν τα παρακάτω αναπτυξιακά έργα τα οποία με βεβαιότητα θα δώσουν ουσιαστική οικονομική ανάπτυξη στην ευρεία περιοχή του Πολιχνίτου. Τα έργα αυτά είναι:
i) Η ύδρευση του Πολιχνίτου, της Σκάλας Πολιχνίτου, της Νυφίδας, της παραλιακής περιοχής Σκάλας – Νυφίδας, των Βασιλικών, του Λισβορίου, της Βρίσας, των Βατερών και του Σταυρού με άφθονο και καλής ποιότητας νερό. Η ύδρευση σήμερα μερικών οικισμών από αυτούς, όπως του Πολιχνίτου και της Σκάλας Πολιχνίτου, είναι δραματική, με αποκορύφωμα τους θερινούς μήνες και πρέπει κάποτε το σοβαρό αυτό πρόβλημα, που ταλανίζει τους κατοίκους, να λυθεί ουσιαστικά. Και η μόνη ριζική λύση που υπάρχει είναι η προτεινόμενη με την παρούσα μελέτη – πρόταση.
Σχετικά με το υπάρχον σήμερα νερό που θα φτάνει στις δεξαμενές των οικισμών τηευρείας περιοχής Πολιχνίτου προτείνεται: α) το νερό που δεν πληροί τις προβλεπόμενες προδιαγραφές για να είναι πόσιμο, να δοθεί στους κατοίκους της περιοχής σε πολύ χαμηλή τιμή για πότισμα μικροκαλλιεργειών και κηπευτικών β) το νερό που είναι κατάλληλο για πόση να εξακολουθήσει να δίνεται για ύδρευση των οικισμών, οπότε ισόποση ποσότητα νερού δεν θα λαμβάνεται από το φράγμα “Κουρούπης” για ύδρευση και η ποσότητα αυτή που δεν θα λαμβάνεται για ύδρευση θα χρησιμοποιείται για άρδευση.
Επίσης, το υπάρχον σήμερα κατάλληλο για ύδρευση θα μπορεί να καλύψει τις, κατά πάσα πιθανότητα, αυξημένες ανάγκες σε πόσιμο νερό της ευρείας περιοχής Πολιχνίτου.
ii) Με το νερό που θα λαμβάνεται από τις τρεις υδρολογικές λεκάνες, της λεκάνης “Δαμάνδρι” της Μικρής Λίμνης και της λεκάνης “Στενοκλείδι”, θα λυθεί επίσης ριζικά, το μόνιμο και οξύ πρόβλημα της έλλειψης νερού που αντιμετωπίζουν οι ιδιοκτήτες – αγρότες των θερμοκηπίων του Ξηροκάμπου για το πότισμα των καλλιεργειών τους.
Η έκταση των θερμοκηπίων του Ξηροκάμπου σήμερα είναι 40 στρέμματα περίπου, μπορεί όμως αυτά προοδευτικά να φτάσουν τα 300 στρέμματα με παράλληλη αξιοποίηση του γεωθερμικού πεδίου θερμών νερών, υψηλών θερμοκρασιών, που εντοπίστηκε σε μικρό βάθος στην περιοχή αυτή.
Το νερό, λοιπόν, το οποίο θα χρειάζεται, κάθε χρόνο, για το πότισμα των καλλιεργειών
των 300 στρεμμάτων θερμοκηπίων, λαμβάνοντας τα 600 μ3 για κάθε στρέμμα, θα είναι:
Απαιτούμενο νερό = 300 στρ. χ 600 μ3 = 180.000 μ3 νερού.
Στο σημείο αυτό θέλω να τονίσω ότι το έργο αυτό είναι άκρως αναπτυξιακό και δημιουργεί πολλές νέες θέσεις εργασίας.
Μπορεί ακόμα με το νερό του φράγματος «Κουρούπης» να έρθει ολόκληρη η πεδινή περιοχή του Ξηροκάμπου, του οποίου η έκταση φτάνει τα 1.800 στρέμματα περίπου, με αποτέλεσμα η περιοχή αυτή που σήμερα είναι σχεδόν εγκαταλελειμμένη, να καταστεί πολύ αποδοτική, με την καλλιέργεια φυτών για ζωοτροφές, κηπευτικών και άλλων καλλιεργειών. Είναι δυνατόν, στην περίπτωση που το αναπτυξιακό αυτό έργο θα ολοκληρωθεί, να δημιουργηθούν κτηνοτροφικές μονάδες ελεγχόμενης θερμοκρασίας με θερμότητα που θα λαμβάνεται από το γεωθερμικό πεδίο της περιοχής.
Για τον υπολογισμό της ποσότητας του νερού που χρειάζεται για την άρδευση της πεδινής περιοχής του Ξηροκάμπου, η οποία είναι 1.800 στρέμματα, από τα οποία όμως 300 στρέμματα θα είναι θερμοκήπια, οπότε μένουν για άρδευση 1.500 στρέμματα, θεώρησα ότι για κάθε στρέμμα χρειάζεται 400 μ3 νερού και κατά συνέπεια η ποσότητα νερού που χρειάζεται είναι:
Απαιτούμενο νερό = 1500 στρ. χ 400 μ3 = 600.000 νερού.
Συνολικό απαιτούμενο νερό = 826.875 μ3 + 180.000 μ3 + 600.000 μ3 = 1.606.875 μ3
Αθροίζοντας λοιπόν, ποσότητες του νερού που χρειάζεται για να λειτουργήσουν τα παραπάνω προτεινόμενα αναπτυξιακά έργα, έχουμε:
Έτσι και έπειτα από τα νωρίτερα αναφερθέντα, συνάγεται ότι η ποσότητα αυτή του νερού υπερκαλύπτεται από τη συνολική ποσότητα νερού που θα λαμβάνεται από τις τρεις υδρολογικές λεκάνες, τη λεκάνη “Δαμάνδρι”, τη λεκάνη Μικρής Λίμνης και τη λεκάνη “Στενοκλείδι” που είναι συνολικά 1.700.000 μ3.
Επίλογος
1. Η ανεύρεση υπόγειου νερού με γεωτρήσεις στην ευρεία περιοχή Πολιχνίτου για την
ύδρευση των οικισμών και την άρδευση της περιοχής είναι αδύνατη και τούτο, διότι
οι υδρογεωλογικές συνθήκες της περιοχής είναι εξαιρετικά δυσμενείς.
2. Η πρόταση του υπογράφοντα την παρούσα μελέτη για τη λήψη του επιφανειακού
νερού των τριών υδρολογικών λεκανών, της λεκάνης Δαμάνδρι, της Μικρής Λίμνης
και της λεκάνης Στενοκλείδι, συνολικού όγκου ενός εκατομμυρίου 700 χιλιάδων
κυβικών μέτρων νερού είναι η πλέον ενδεδειγμένη και η πλέον συμφέρουσα, δίνει
δε αυτή λύση τόσο στα προβλήματα ύδρευσης όσο και άρδευσης της περιοχής.
3. Τα προτεινόμενα με τη μελέτη αυτή προς κατασκευή έργα είναι: α) η ύδρευση όλων
των οικισμών και των παραλιακών περιοχών με άφθονο και καλής ποιότητας νερό
β) η άρδευση των καλλιεργειών των θερμοκηπίων του Ξηρόκαμπου με αύξηση τους
από 40 στρέμματα που είναι σήμερα στα 300 στρέμματα και γ) η άρδευση ολόκλη-
ρης της πεδινής περιοχής του Ξηρόκαμπου, έτσι ώστε αυτός να καταστεί αποδο-
τικός με την καλλιέργεια κηπευτικών, φυτών για ζωοτροφές και άλλα, είναι έργα
άκρως αναπτυξιακά και η πραγματοποίηση τους με βεβαιότητα θα δημιουργήσει
πολλές εκατοντάδες νέες θέσεις εργασίας.

Διαβάστε επίσης

Σελίδα φωτογραφίας-Μέρος 5ο-

Σελίδα λογοτεχνίας- Μέρος 5ο:«Δρόμος παλιός που αγάπησα…»- Αντώνης Χατζηλάμπρος, Φιλόλογος

Θερμοπηγές Πολιχνίτου: έναρξη λειτουργίας-

Περιφορά της εικόνας του Αγίου Γεωργίου-Το “οδοιπορικό” του Ναού από τον Στρατή Πάντα

Μετάβαση στο περιεχόμενο