Πολιτική χωρίς πολιτισμό!

Ιγνάτης Ψάνης

Η περιουσία ενός κράτους είναι τα βουνά και οι θάλασσές του, οι πεδιάδες και τα δάση, ο ορυκτός και υποθαλάσσιος πλούτος, η πανίδα και η χλωρίδα, οι βιότοποι, οι υδροβιότοποι, τα οικοσυστήματα συνολικά. Περιουσία του, λοιπόν, είναι πρωτίστως το φυσικό περιβάλλον στην ολότητά του.

Η επιπολαιότητα με την οποία το αντιμετωπίσαμε τις τελευταίες δεκαετίες, έχοντας στα χέρια μας τεχνολογικές και επιστημονικές γνώσεις, ικανές, κατά κανόνα, να αυξάνουν τον υλικό πλούτο και την στρατιωτική, πολιτική δύναμη με το όποιο κόστος, έχουν οδηγήσει την παγκόσμια κοινότητα σε ποικιλότροπα αδιέξοδα, τα οποία με τη μέθοδο του στρουθοκαμηλισμού δεν βλέπει. Αλλά και στη χώρα μας η επιτακτική ανάγκη προστασίας του φυσικού περιβάλλοντος δεν ακούγεται σχεδόν ποτέ και δεν ανιχνεύεται σε καμία δημοσκόπηση, παρά μόνο σε φαινόμενα φυσικών καταστροφών. Ακούμε τον ρόγχο του μέσα από τους τυφώνες, τις πλημμύρες, τις πυρκαγιές, την ξηρασία. Κλείνουμε τα αυτιά και τα μάτια μας. Ενδιαφερόμαστε για το εσωτερικό του σπιτιού μας μόνο και αδιαφορούμε ανενδοίαστα και προκλητικά για τη σκεπή και τους τοίχους και πρώτοι απ’ όλους οι κάθε λογής υπεύθυνοι της επιστήμης και της πολιτικής.

Όσο, όμως, θεωρούμε το φυσικό περιβάλλον περιουσία μας άλλο τόσο, και ίσως περισσότερο, επιβάλλεται να αξιώνουμε να είναι περιουσία μας και το πολιτισμικό μας περιβάλλον. Ο  πολιτισμός, λοιπόν, με τη μορφή των κινητών αλλά  και ακίνητων μνημεία της πολιτιστικής κληρονομιάς, που ανάγονται στους προϊστορικούς αρχαίους, βυζαντινούς και μεταβυζαντινούς χρόνους, σπήλαια, παλαιοντολογικά κατάλοιπα που συνδέονται  με ενδείξεις ότι συνδέονται με την ανθρώπινη ύπαρξη. Αρχαιολογικοί χώροι (με ολόκληρο τον μοναδικό και ανυπολόγιστο πλούτο τους), κάστρα, θέατρα, υδραγωγεία, μοναστήρια και εκκλησίες (με τον διάκοσμό τους), κρήνες, εργοστάσια, μύλοι, αρχοντικά, νεοκλασικά κτήρια, φάροι, γεφύρια, φάροι. Ένας ατελείωτος κατάλογος πνευματικής και καλλιτεχνικής δημιουργίας, αδιάψευστος μάρτυρας μιας βαθιάς και πλατιάς πολιτισμικής παρουσίας και πολιτισμού ανά τους αιώνες. Πόσο προστατεύονται, συντηρούνται και αναπαλαιώνονται όλα αυτά, αν εξαιρέσουμε τους προσεγμένους αρχαιολογικούς εθνικούς θησαυρούς, τουριστικούς προορισμούς; Γεμάτη η χώρα μας από Μουσεία, που φιλοξενούν αμύθητους θησαυρούς. Σε ποια κατάσταση βρίσκονται; Ο Πολιχνίτος χρόνια τώρα δεν μπορεί να βρει χώρο να στεγάσει το Μουσείο Πετρωμάτων και το Λαογραφικό του Μουσείο. Το πρώτο εξαφανίστηκε (!) και το δεύτερο αχρηστεύθηκε και σέπεται, λόγω του σεισμού από το 2017! Γεμάτη η χώρα μας από Πολιτιστικούς Συλλόγους κάθε μορφής, που έχουν επαφή με τη ζωντανή μας παράδοση. Πώς ενθαρρύνονται και από ποιους;

Το μεγαλύτερο, βέβαια, κεφάλαιο του πολιτιστικής μας περιουσίας, ίσως ο μεγαλύτερος Εθνικός πλούτος, ο οποίος περιγράφει εμπεριέχει και συνέχει όλες τις προηγούμενες  μορφές πλούτου, είναι η εθνική μας γλώσσα, από τον Όμηρο ίσαμε σήμερα, με όλες τις γραμματο-συντακτικές της μορφές και δομές της. Στη διάρκεια των αιώνων, βέβαια, η γλώσσα εξελίχτηκε και έλαβε τη μορφή που έχει σήμερα.

Μέσα από αυτόν τον πολύτιμο και πολύπλευρο πλούτο μπορούμε να επικαιροποιήσουμε αξίες, να αντλήσουμε διδάγματα, να καλλιεργήσουμε την αισθητική μας αντίληψη,να εξευγενίσουμε το πνεύμα μας, να εκμεταλλευτούμε μοτίβα, που εκσυγχρονίζοντας  θα μπορούμε να δώσουμε το στίγμα του σύγχρονου ελληνικού πολιτισμού, χωρίς να παπαγαλίζουμε ή να πιθηκίζουμε αντιγράφοντας τους ξένους και χωρίς να γινόμαστε κακέκτυπά τους.

Δεν ακούσαμε κανένα μέτρο στήριξης της Εθνικής μας Γλώσσας, η οποία κινδυνεύει πια να περιοριστεί στο χώρο της εκπαίδευσης, κι εκεί με πάμπολλα προβλήματα, ενώ στον έξω-εκπαιδευτικό χώρο κυριαρχεί πια ένα μείγμα τεχνο-αγγλοελληνικής, με κύριο φορέα της τα μέσα μαζικής ενημέρωσης και ένα μεγάλο μέρος του έντυπου και ηλεκτρονικού Τύπου. Ας μη μιλήσουμε για τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Αγγλομαθείς της ουσίας αλλά και της πλάκας, επιδειξίες κάθε λογής, νοθεύουν καθημερινά τη γλώσσα μας, αντικαθιστώντας λέξεις της καθημερινής λαλιάς, κυρίως με αγγλοσαξονικές, χωρίς να υπάρχει απολύτως κανένας λόγος. Δεν πρόκειται, δηλαδή, για ορολογίες, γεγονός που θα ήταν συζητήσιμο.

Όταν νοθεύεις τη γλώσσα σου, νοθεύεις την ταυτότητά σου, αμφιβάλλεις για την αξία της γλώσσας και του πολιτισμού σου, επιδεινώνεται και πλαταίνει η ξενομανία και διευκολύνεται η ξενοκρατία. Αρχίζει μία μορφή πολιτισμικής αλλοίωσης, άρα αλλοτρίωσης.

Και το κριτήριο, για να κρίνουμε το βάθος και το πλάτος ενός πολιτισμού, την ουσία του τελικά, είναι το κατά πόσο ό,τι κατάκτησε στην διαδρομή του, τα επιτεύγματά του, συμφωνούν με τις ανθρωπιστικές, τις πανανθρώπινες αξίες. Και σ’ αυτό το κομμάτι υπήρξαμε οι πρώτοι ιχνηλάτες και πρώτοι Διαφωτιστές της παγκόσμιας κοινότητας. Όμως, τα φαινόμενα της πολιτισμικής μας παρακμής, λόγω της απαράδεκτης αδιαφορίας, κυρίως των υπευθύνων, που θεωρούν τον πολιτισμό παρακατιανή απασχόληση, θα χειροτερεύουν διαρκώς και τα αποτελέσματά της αδιαφορίας είναι ήδη ορατά και σε ποιότητα και σε ποσότητα, όχι μόνο στις προσωπικές αλλά και στις κοινωνικές μας συμπεριφορές.

Όλες αυτές οι σκέψεις πέρασαν από το μυαλό μας, τώρα που ολοκληρώθηκε πια η πρώτη φάση της προεκλογικής περιόδου. Οι εκλογές (εθνικές ,αυτοδιοικητικές) είναι πάντοτε μία σημαντική στιγμή ίσως και καθοριστική μερικές φορές για την κοινότητά μας.  Δυστυχώς ,όμως, στον άνετο χρόνο της προεκλογικής περιόδου δεν ακούσαμε να ενδιαφέρεται κανείς για όλα τα παραπάνω.

Όλα τούτα που αναφέρθηκαν δεν έχουν να κάνουν με επιδόματα, συντάξεις, μισθούς, Φ.Π.Α., ακρίβεια και λοιπά ποσοτικά στοιχεία, που είναι απολύτως αναγκαία για μια ανθρώπινη, σύγχρονη διαβίωση και όχι μόνο επιβίωση .Είναι αναγκαία, ασφαλώς, για να στεκόμαστε ορθοί. Αλλά το για πόσο θα στέκουμε ορθοί και πόσο σταθερός θα είναι ο βηματισμός και, κυρίως ποια διαδρομή και πόση θα διατρέξουμε, όλα αυτά θα τα καθορίσει ο πολιτισμός, αφού και το περιβάλλον πολιτισμική ευαισθησία αποκαλύπτει.

Ανακεφαλαιώνοντας υπενθυμίζουμε πως ο πολιτισμός εξασφαλίζει την αρμονία και την τάξη στον κόσμο, ισορροπεί τον άνθρωπο, συνταιριάζει υλικό και πνευματικό πλούτο, στρέφει τα μάτια μας προς τα πάνω και τα βήματά μας σταθερά μπροστά.

Αναδημοσίευση από τον “ΑΝΤΙΛΑΛΟ ΤΗΣ ΒΡΙΣΑΣ”, ΚΑΛΟΚΑΙΡΙ 2023