Το Αιγαίο Πέλαγος, είναι μία από τις πλέον σεισμογενείς περιοχές του ελλαδικού χώρου. Η καταβύθιση της Αιγηίδας και η παραμονή πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας των ψηλότερων, άλλοτε, τμημάτων της, με τη μορφή μεγάλων και μικρών νησιών, αποτελεί προϋπόθεση για έντονη σεισμική δραστηριότητα. Ας δούμε με ιστορική χρονολογική σειρά λοιπόν τους σεισμούς που έπληξαν τη Λέσβο.
Η πρώτη αναφορά για σεισμό στην περιοχή μας γίνεται το 1383. Πρόκειται για σεισμό που κατέστρεψε τη Λέσβο και είναι η πρώτη φορά που γίνεται μνεία για σεισμό στο πανέμορφο νησί. Έγιναν κάποιοι προσεισμοί στις 5 Αυγούστου 1983 και “σείστηκαν οι πύργοι του Κάστρου ( ενν. της Μυτιλήνης), σαν δέντρα που τα χτυπά δυνατός άνεμος”, χωρίς όμως να προκληθούν βλάβες. Το ξημέρωμα της επόμενης ημέρας, ανεμοθύελλα, προερχόμενη από τα ανατολικά, προκάλεσε ανθρώπινα θύματα και υλικές καταστροφές. Αμέσως μετά, σφοδρός σεισμός 6,8 R και εντάσεις ΙΧ βαθμούς της κλίμακας Μερκάλι, ολοκλήρωσε την καταστροφή. Περίπου 500 άνθρωποι σκοτώθηκαν από το σεισμό. Για τις δύο αυτές θεομηνίες σώζεται “ενθύμηση” που αναφέρουν ο Σ. Λάμπρος και ο Μ. Μαραβελάκης, ενώ πληροφορίες μας δίνει και ο λόγιος Δ. Κυδώνης σε επιστολή του στο φίλο του Ραδηνό στη Θεσσαλονίκη.
Το 1636, σύμφωνα με “ενθύμηση” μοναχού της μονής Λειμώνος της Λέσβου, έγινε μεγάλος σεισμός που προκάλεσε πολλές καταστροφές.
Οι σεισμοί του 1845 στη Λέσβο
Τα ξημερώματα της 9ης Οκτωβρίου 1845, έγιναν στη Λέσβο δύο ελαφρές δονήσεις. Την ίδια και την επόμενη μέρα οι δονήσεις συνεχίστηκαν. Στη 1 π.μ. της 11ης Οκτωβρίου έγινε μία αρκετά ισχυρή δόνηση και στις 2 π.μ. μία ακόμη πιο ισχυρή και λίγο αργότερα μία δόνηση ιδιαίτερα βίαιη. Το μέγεθος της μεγαλύτερης από τις δονήσεις ήταν 6,8R και η έντασή της Χ βαθμούς της κλίμακας Μερκάλι. Εκείνη τη νύχτα οι δονήσεις επαναλαμβάνονταν περίπου κάθε μισή ώρα. Οι μετασεισμοί συνεχίστηκαν περίπου για ένα χρόνο. Οι ισχυρότεροι μετασεισμοί έγιναν στις 12, 13 και 23 Οκτωβρίου. Τη νύχτα της 14ης προς 15η Οκτωβρίου πελώριοι βράχοι κατρακύλησαν από το βουνό κοντά στο χωριό Βρισά, 60 σπίτια καταπλακώθηκαν και μία γυναίκα έχασε τη ζωή της, οκτώ σπίτια κατέρρευσαν στο Ακράσι, 8 στο Πλωμάρι ενώ στο Λισβόρι από το 70- 80 σπίτια, μόνο ένα ή δύο έμειναν όρθια!
Στην ύπαιθρο εμφανίστηκε θαλάσσιο νερό εκεί που δεν είχε ξαναδεί κανείς προηγουμένως ενώ οι μεταλλικές πηγές που είχαν για πολύ καιρό στερέψει, έβγαλαν μετά το σεισμό πολύ νερό με οσμή θείου. Ο σεισμός έγινε ιδιαίτερα αισθητός στη Χίο, τη Σμύρνη και την Κωνσταντινούπολη. Με την ευκαιρία, να αναφέρουμε ότι το όνομα του χωριού Βρισά, προέρχεται από την αρχαία πόλη που βρισκόταν στην περιοχή και τη μυθική Νύμφη Βρίσα που ανέθρεψε τον Διόνυσο. Κατά τον Χαράλαμπο Π. Συμεωνίδη (“ΕΤΥΜΟΛΟΓΙΚΟ ΛΕΞΙΚΟ ΤΩΝ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΟΙΚΩΝΥΜΙΩΝ”), το χωριό που λεγόταν παλαιότερα Βρυσσά και Βρησσά λόγω των άφθονων νερών που υπάρχουν στην περιοχή, αναφέρεται και από τον Οθωμανό εξερευνητή και χαρτογράφο Πίρι Ρέϊς, ως Virse στο έργο του βιβλίο του “Βιβλίο της της ναυσιπλοΐας” (1520-1526).
Στις 11/23 Ιουλίου 1865, γίνεται ισχυρός σεισμός στη Λέσβο. Ο Sielberg γράφει ότι στο Μόλυβο κατέρρευσαν περίπου 100 σπίτια και σκοτώθηκαν πολλά άτομα. Χτυπήθηκε ιδιαίτερη περιοχή από το aκρωτήριο Mάμας ως τον Αχυρώνα. Ο σεισμός είχε μέγεθος 6,7 R και ένταση ΙΧ βαθμούς.
Στις 23 Φεβρουαρίου 1867, έγινε στη Λέσβο ο καταστροφικότερος σεισμός που γνώρισε το νησί. Το μέγεθος του ήταν 6,8 R και η μέγιστη έντασή του Χ βαθμούς της κλίμακας Μερκάλι. Γύρω στις 6 μ.μ. έγινε η πρώτη δόνηση που ακολουθήθηκε από δύο ισχυρότερες. Μέσα στη νύχτα, έγινε περίπου 25 μετασεισμοί. Στη Μυτιλήνη, σκοτώθηκαν 216 Χριστιανοί και 22 Τούρκοι, ενώ τραυματίστηκαν 487 Χριστιανοί και 39 Τούρκοι. Στην ευρύτερη περιφέρεια σκοτώθηκαν 312 άτομα και τραυματίστηκαν άλλα 290. Συνολικά κατέρρευσαν περίπου 4750 κτίρια ενώ περισσότερα από 5.500 έπαθαν σοβαρές ζημιές.
Το 1889, ο Εγκέλαδος επιστρέφει στη Λέσβο. Στις 13-14 Οκτωβρίου του έτους αυτού, ισχυρός σεισμός μεγέθους 6,7 R προκαλεί τον θάνατο 36 ανθρώπων και τον τραυματισμό περίπου 200. Ένας ισχυρός μετασεισμός στις 9/11/1889, προκαλεί μεγάλες καταστροφές στο χωριό Βατούσα.
Το Σάββατο 19 Δεκεμβρίου 1981 και ώρα 4.11, πολύ ισχυρός σεισμός με επίκεντρο τον θαλάσσιο χώρο μεταξύ Λέσβου και Αγίου Ευστρατίου, προκαλεί ζημιές σε πολλά σπίτια του νησιού. Το γεγονός ότι το επίκεντρο του νησιού ήταν στη θάλασσα, Αποδείχθηκε σωτήριο καθώς είχε μέγεθος 7,2 R και μέγιστη έντασηVIII. Ο μεγαλύτερος από τους μετασεισμούς έγινε στις 27 Δεκεμβρίου 1981 (6,7 R). Τέλος, στις 5.43 μ.μ. της 6ης Αυγούστου 1983, νέος ισχυρός σεισμός από την τάφρο του Β. Αιγαίου, συγκλονίζει τη Λέσβο, τη Λήμνο και Θάσο. Το μέγεθος του ήταν 6,7 R και προκάλεσε, ευτυχώς, μόνο υλικές ζημιές. Είναι χαρακτηριστικό ότι μέσα σε 48 ώρες καταγράφτηκαν 180 μετασεισμικές δονήσεις και ότι ρωγμές παρουσίασαν μερικά κτίρια στην Ξάνθη και την Κομοτηνή.
Πηγές: Παναγιώτου Ι .Σπυροπούλου, “ΧΡΟΝΙΚΟ ΤΩΝ ΣΕΙΣΜΩΝ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα”, εκδ. ΔΩΔΩΝΗ 1997.
Βασίλης Παπαζάχος,-Κατερίνα Παπαζάχου, “ΟΙ ΣΕΙΣΜΟΙ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ”, εκδ. ΖΗΤΗ 1999
Το κείμενο που αναρτήσαμε είναι αναδημοσίευση από τον ”ΑΝΤΙΛΑΛΟ ΤΗΣ ΒΡΙΣΑΣ”.
Επιλέξαμε μόνο τις πληροφορίες τις σχετικές με τη Λέσβο.
