Νίκος Μωραϊτάκης

«Απολείπειν η θεά Αντιόχειαν» κατά παράφραση του τίτλου του γνωστού ποιήματος του Καβάφη: “Απολείπειν ο Θεός Αντώνιον”
Πράγματι, όπως και στην περίπτωση του Αντωνίου που έπαυσε να τον προστατεύει ο θεός Διόνυσος (Βλ. Βίο του Αντωνίου, 75, του Πλουτάρχου) και ηττήθηκε από τον Οκταβιανό Αύγουστο, έτσι και στην περίπτωση της Αντιόχειας φαίνεται ότι την εγκατέλειψε η προστάτιδά της θεά Τύχη με αποτέλεσμα τον πρόσφατο φονικό σεισμό….

«Η θεά Τύχη της Αντιόχειας». Μαρμάρινο ρωμαϊκό αντίγραφο (Μουσείο Βατικανού) από το πρωτότυπο κολοσσικό χάλκινο άγαλμα του Ευτυχίδη της Σικυώνας, μαθητή  του Λύσιππου, στις αρχές του 3ου α. π.Χ. Πρόκειται για αλληγορική απεικόνιση της πόλης Αντιόχειας, πρωτεύουσας των Σελευκιδών: η γυναικεία μορφή είναι καθισμένη επάνω σε βράχο και στα πόδια της βρίσκεται ένας έφηβος που κολυμπά και συμβολίζει τον Ορόντη ποταμό. Στα χέρια της κρατάει στάχυα από σιτάρι (σύμβολο ευημερίας) και στο κεφάλι φέρει ως στέμμα τα τείχη της πόλης.

Πριν τον σεισμό

Η Αντιόχεια, επίσης γνωστή ως Αντιόχεια επί Ορόντου ή Αντιόχεια η Μεγάλη, ήταν αρχαία πόλη (χτισμένη στους νότιους πρόποδες της οροσειράς του Ταύρου στην Κιλικία) και εκεί σήμερα βρίσκεται η έδρα της επαρχίας Χατάι στη νότια Τουρκία. Αναπτύσσεται στις όχθες του ποταμού Ορόντη, ιδρύθηκε δε στα τέλη του 4ου αιώνα π.Χ. από τον Σέλευκο Α’ τον Νικάτορα, στρατηγό του Μεγάλου Αλεξάνδρου, προς τιμή και μνήμη του πατρός του Αντίοχου. Η Αντιόχεια αναμφιβόλως υπήρξε το λίκνο του ελληνικού πολιτισμού στην περιοχή της Μέσης Ανατολής, πόλη που γνώρισε μεγάλη ανάπτυξη των γραμμάτων και των επιστημών. Παλαιότερα ήταν η έδρα του ομώνυμου (ενός εκ των πέντε πρεσβυγενών) Πατριαρχείου (σήμερα αυτή έχει μεταφερθεί στη Δαμασκό).

«Αντιόχεια» Ποίημα του Κων. Καβάφη

Παλαιόθεν ελληνίς

Καυχιέται η Αντιόχεια για τα λαμπρά της κτίρια,

και τους ωραίους της δρόμους· για την περί αυτήν

θαυμάσιαν εξοχήν, και για το μέγα πλήθος

των εν αυτή κατοίκων. Καυχιέται που είν’ η έδρα

ενδόξων βασιλέων· και για τους καλλιτέχνας

και τους σοφούς που έχει, και για τους βαθυπλούτους

και γνωστικούς εμπόρους. Μα πιο πολύ ασυγκρίτως

απ’ όλα, η Αντιόχεια καυχιέται που είναι πόλις

παλαιόθεν ελληνίς· του Άργους συγγενής:

απ’ την Ιώνη που ιδρύθη υπό Αργείων

αποίκων προς τιμήν της κόρης του Ινάχου.

[1927 ]

Υπήρξε η πόλη των εθνικών, φιλοσοφικών και θρησκευτικών αντιθέσεων, ακριβώς όπως και σήμερα διατηρεί ένα πολυπολιτισμικό χαρακτήρα, καθώς εκεί ζουν θρησκευτικές μειονότητες Αλεβιτών και Χριστιανών Καθολικών και Ορθοδόξων, καθώς και Εβραίων, που συνυπάρχουν χωρίς ιδιαίτερα προβλήματα με τη σουνιτική πλειοψηφία. Πέρασε σταδιακά στην παρακμή από τον 10ο αιώνα λόγω των σφοδρών επιδρομών των κατακτητών, Αράβων και Σταυροφόρων, καθώς και της αλλαγής των εμπορικών δρόμων προς τη Δύση.

Μετά από τον σεισμό

Δυστυχώς είναι χτισμένη επάνω στο γνωστό νότιο σεισμογενές σκέλος του ρήγματος της Ανατολίας και έχει λίαν βεβαρημένο σεισμικό παρελθόν. Πράγματι, δύο μεγάλοι σεισμοί κατέστρεψαν την Αντιόχεια το 526 και το 528 μ.Χ. Πάνω από 250.000 άνθρωποι χάθηκαν στον πρώτο σεισμό, συμπεριλαμβανομένου του πατριάρχη της Εφρασίου, ενώ οι πυρκαγιές που προκλήθηκαν κατέστρεφαν τα πάντα για 6 συνεχόμενες ημέρες. Μετά από αυτό το καταστροφικό γεγονός ο Ιουστινιανός κήρυξε δημόσιο πένθος στην Κωνσταντινούπολη και έσπευσε στην Αντιόχεια «ξυπόλητος φέροντας σημάδια θλίψης»

Εδώ διακρίνονται επίσης φωτογραφίες από την πριν και μετά τον σεισμό Αντιόχεια, συμπεριλαμβανομένης και της ιστορικής ελληνορθόδοξης εκκλησίας του Αγ. Παύλου.

Επίσης, φωτογραφίες από εξαίσια ψηφιδωτά στον ειδικά διαμορφωμένο υπόγειο χώρο ξενοδοχείου, μετά την ανακάλυψη (κατά την εκσκαφή της θεμελίωσής του)

των τεράστιας επιφάνειας (850 τ.μ.) ψηφιδωτών με ενεπίγραφες στην ελληνική παραστάσεις από τη μυθολογία μας.